Okres połogu, definiowany jako sześć do ośmiu tygodni po porodzie, to czas sejsmicznych zmian w organizmie i psychice kobiety. Mimo że jest to naturalny etap powrotu do formy sprzed ciąży, często bywa owiany mitami i niedopowiedzeniami. Co jest normą, a co powinno nas zaniepokoić? Jak zadbać o siebie w tym wymagającym okresie i zrozumieć procesy zachodzące w naszym ciele?

Aby przybliżyć ten temat i wyposażyć młode mamy w praktyczną wiedzę, o fizjologii, emocjach i sygnałach alarmowych w połogu rozmawiamy z Aleksandrą Księżopolską – specjalistką położnictwa i ginekologii, która sama od niedawna jest również mamą.

Ciało po porodzie: Wielka regeneracja

Połóg to czas intensywnej pracy organizmu, który wraca do stanu sprzed ciąży. Jest to proces, który wymaga cierpliwości i wyrozumiałości dla samej siebie. Najważniejsze zmiany fizjologiczne, których doświadcza kobieta, to:

• Obkurczanie się macicy: Gigantyczna po porodzie macica musi wrócić do swoich pierwotnych rozmiarów. Ten proces objawia się bolesnymi, ale potrzebnymi skurczami, które mogą być odczuwalne zwłaszcza podczas karmienia piersią.
  
• Oczyszczanie – odchody połogowe: Organizm pozbywa się resztek błony śluzowej, co objawia się krwawieniem. "Na początku jest ono bardzo intensywne, żywoczerwone, a z czasem zmienia kolor i intensywność, stając się coraz bardziej skąpe" – to naturalny proces, który może trwać nawet kilka tygodni.
  
• Gojenie się ran: Niezależnie od tego, czy poród odbył się siłami natury, czy przez cesarskie cięcie, ciało potrzebuje czasu na regenerację. Zarówno rana po ewentualnym nacięciu krocza, jak i blizna po operacji wymagają szczególnej troski i higieny.
  
• Start laktacji: Piersi rozpoczynają produkcję mleka. W pierwszych dobach pojawia się nawał pokarmu, który może powodować obrzęk i bolesność. To także czas nauki prawidłowego przystawiania dziecka i wspólnej nauki karmienia.
• Burza hormonalna: Jak wyjaśnia Aleksandra Księżopolska, "występuje spadek estrogenów, progesteronu, ale wzrasta oksytocyna, prolaktyna. Jest huśtawka hormonalna". To właśnie te wahania są w dużej mierze odpowiedzialne za zmiany nastroju.

Sygnały alarmowe: kiedy koniecznie skonsultować się z lekarzem?

Choć wiele dolegliwości w połogu jest normą, istnieją objawy, których absolutnie nie wolno ignorować. Jak podkreśla nasza ekspertka, natychmiastowej konsultacji lekarskiej (często na izbie przyjęć) wymagają:

1. Gwałtowne, obfite krwawienie: Jeśli nagle pojawia się krwotok lub krwawienie staje się znacznie bardziej intensywne niż dotychczas.
2. Nieprzyjemny zapach wydzieliny z dróg rodnych: Może świadczyć o rozwijającej się infekcji.
3. Wysoka gorączka: Jest to ważny sygnał alarmowy, który może wskazywać na stan zapalny (np. w macicy, piersiach lub ranach).
4. Problemy z gojeniem się ran: Silne zaczerwienienie, ropna wydzielina, rozejście się szwów czy narastający ból – zarówno w przypadku rany krocza, jak i blizny po cesarskim cięciu.
5. Objawy zakrzepicy: Obrzęk, zaczerwienienie, ból i podwyższona temperatura jednej nogi (zwłaszcza łydki), który wyraźnie różni się od stanu drugiej nogi.
6. Problemy z oddawaniem moczu lub stolca: Ból, pieczenie czy nietrzymanie moczu lub stolca to sygnały, które warto skonsultować.

Emocjonalny rollercoaster: Od baby blues do depresji

Połóg to także ogromne wyzwanie dla psychiki. "W jednej chwili kobieta jest radosna, no bo powitała swojego potomka na świecie, a z drugiej strony przerażona, bo to jest zupełnie nowa rola, odpowiedzialność" – tłumaczy nasza rozmówczyni.

U około 80% kobiet pojawia się tzw. baby blues – przejściowy stan obniżonego nastroju, płaczliwości, drażliwości i poczucia przytłoczenia. Jest to normalna reakcja na zmiany hormonalne, zmęczenie i nową sytuację życiową. Jeśli jednak objawy te nie mijają po około dwóch tygodniach, a wręcz się nasilają, może to świadczyć o depresji poporodowej, która jest chorobą i wymaga profesjonalnej pomocy psychiatry lub psychologa. Nie bójmy się o tym mówić i szukać wsparcia!

Powrót do Intymności: Ciało i Głowa Muszą Być Gotowe

Kwestia powrotu do współżycia po porodzie jest bardzo indywidualna. Z medycznego punktu widzenia, zaleca się wstrzemięźliwość do czasu wizyty kontrolnej po 6-8 tygodniach od porodu, gdy lekarz potwierdzi, że wszystko się prawidłowo zagoiło. Jednak równie ważna jest gotowość psychiczna. Zmęczenie, ból, zmiany w ciele – to wszystko może wpływać na libido. Kluczowa jest tu otwarta rozmowa z partnerem, cierpliwość i wzajemne zrozumienie. Warto też pamiętać, że z powodu zmian hormonalnych może pojawić się suchość pochwy – stosowanie żeli nawilżających jest wtedy jak najbardziej wskazane.

Wsparcie – klucz do spokojnego połogu

"Wsparcie bliskich jest bardzo ważne," podkreśla ekspertka. Młoda mama, często obolała i wyczerpana, potrzebuje pomocy nie tylko przy dziecku, ale także w codziennych obowiązkach. Potrzebuje ciągłego wsparcia partnera, rodziny, przyjaciół, a także innych mam – to jest fundamentem spokojnego połogu. Nie bójmy się prosić o pomoc i jasno komunikować swoich potrzeb albo konkretny form pomocy np. spacer z dzieckiem czy czas tylko dla mamy.

Apel do mam: bądźcie dla siebie dobre i proście o pomoc

Drogie Mamy, okres połogu to czas, w którym musicie szczególnie o siebie zadbać.

• Dajcie sobie czas na regenerację: Nie oczekujcie, że natychmiast wrócicie do formy. Wasze ciało dokonało ogromnego wysiłku i potrzebuje czasu.
• Nie ignorujcie sygnałów alarmowych: Jeśli cokolwiek w Waszym stanie zdrowia Was niepokoi, skonsultujcie się z lekarzem lub położną.
• Proście o wsparcie i przyjmujcie je: To nie oznaka słabości, a mądrości. Pozwólcie bliskim sobie pomóc.
• Rozmawiajcie o emocjach: Mówcie o tym, jak się czujecie. Jeśli obniżony nastrój się przedłuża, szukajcie profesjonalnej pomocy.
• Pamiętajcie o wizycie kontrolnej: Po 6-8 tygodniach od porodu udajcie się do ginekologa, a także rozważcie wizytę u fizjoterapeuty uroginekologicznego, który jest kluczowy w powrocie do pełnej sprawności.

Połóg to nie wyścig. To maraton, w którym najważniejsze jest dbanie o siebie, by móc z pełnią sił dbać o swoje dziecko i cieszyć się macierzyństwem.

Artykuł powstał na podstawie rozmowy z Aleksandrą Księżopolską, specjalistką położnictwa i ginekologii, przeprowadzonej w ramach Klubu Zdrowego LUUdzika.